Tarihi geçmişi Antik Çağlara kadar dayanan Makedonya coğrafyası tarih boyunca Doğu ile Batı arasında ticaret, kültür ve sanat yolunun köprü başlığını yapmıştır. Tarihin çok eski dönemlerinden beri Türkler hakim unsur olarak bu bölgede yaşamışlardır. Makedonya'nın Balkan Savaşlarından sonra Osmanlı hakimiyetinden çıkışından bugüne kadar da sayı olarak ihmal edilemeyecek bir miktarda Türk Makedonya'da varlığını sürdürmektedir. Tarihçe Makedonya'da Türk varlığı çok eskilere dayanır. Daha 4. yüzyılda Hun Türklerinin Balkanlarda boy gösterdiklerini biliyoruz. M.S. 378 yılında Hun Türkleri Makedonya'dan geçerek Bizanslılarla Edirne yakınlarında yaptıkları savaştan galip ayrılmışlardır. Bu cihetten Makedonya'da Türk varlığının 1618 yıllık bir geçmişi vardır. Bu uzun süreyi 1. Osmanlı öncesi Türk Varlığı ve Kültürü (378-1371) 2. Osmanlı Dönemi Türk Varlığı ve Kültürü (1371-1912) 3. Osmanlı Sonrası Türk Varlığı ve Kültürü (1912 sonrası) olarak üç dönemde incelemek uygun olur. Hun Türklerinden sonra Makedonya'da Türk varlığı Avar, Bulgar, Oğuz, Kuman, Peçenek, Mak- Peçenek ve Selçuklu Türkleri ile devam etmiştir. Bunların tamamına yakın bir bölümü zaman içerisinde Hıristiyanlaşıp Slavlaşarak Türklüklerini kaybetmişlerdir. Çok az araştırılmış olan yaklışık bin yıllık bu dönemden geriye sadece Vardar, Kumanova ve Şar (dağı) gibi bazı yer adları ile Ğostivar'dan Selanik'e doru uzanan Vardar Vadisi'nde bazı kule, hisar ve mezarlık türü kalıntılar kalmıştır (EVANS, 1885, V.49: 9). Müslüman Anadolu Türklerinin Makedonya'ya gelişleri 13. asırda San Saltuk gibi –Ömer Lütfi Barkan'ın ifadesiyle- kolonizatör Türk dervişleri ile başlamıştır. Sözkonusu dervişler askerî fütuhattan evvel yerli halkın ve bilhassa 9. asırda bölgeye gelip yerleşen Peçenek ve Kuman Türklerinin gönüllerini kazanarak asıl fetih hareketinin zeminini oluşturmuşlardır. Makedonya'nın Osmanii İmparatorluğu hakimiyetine girmesi 1371 Meriç zaferiyle olmuştur. Fetihle birlikte Anadolu'nun Aydın, Konya, Karman ve Maraş gibi
yerlerinden bu bölgeye iskan edilen insanlarla Makedonya kısa sürede bir Türk yurdu hâline gelmiştir. 541 yıllık aralıksız bir hakimiyetten sonra mezkur coğrafya 1912-1913 Balkan Savaşları neticesi Ege Makendonyası Yunanistan'a Pirin Makedonyası Bulgaristan'a ve Cardan Makedonyası Sırbistan'a verilmesi suretiyle Osmanlı hakimiyetinden çıkmıştır. Sözkonusu paylaşım dolayısıyla başgösteren ihtilaflar I. ve II. Dünya Savaşları boyunca sürmüştür. Hâlen bu ihtilaflar devam etmektedir. Bu makalenin konusunu teşkil eden Makedonya Balkan savaşlarından sonra Sırbistan'a kalan Vardar Makedonyası'dır. Yugoslavya Kral- lığı'na bağlı bulunduğu 1918-1940 yılları arasında bölgenin ismi "Güney Sırbistan" olmuştur. 1945 yılında "Makedonya Federal Oımhuriyeti" ismiyle eski Yugoslavya Federasyonu'nun altı cumhuriyetinden biri olmuştur. Bu tarih aynı zamanda çağımız Balanlarında Makedonların ayrı bir etnik topluluk olarak kabul edilmelerinin tarihidir (PANDEVSKI, 1978; PERRY, 1988; POULTON, 1995). Yugoslavya Federasyonu'nun dağılmasını müteakip 8 Eylül 1991 tarihinde bağımsızlığım ilan etmiştir. Balkan yarımadasındaki diğer bölgelere nazaran Makedonya, Osmanlı hakimiyetinde en uzun süreli kalan bir yerdir. Bu nispette de Türk kültürünün yerleşmişliğinden bahsetmek tabiidir. Başta Üskübi, Zari, Feridi, Muidi, Yahya Kemal ve Manastırlı Cenap Sahabettin olmak üzere Makedonya'dan yetişen Türk divan şairlerinin sayısı 150'nin üzerindedir. Türk edebiyatının tesiri Makedon lirik şiiri, düğün türküleri, halk hikayeleri ve masalları, atasözleri, deyimler, efsaneleri ve destanlarında görülür. Osmanlı döneminden sonra yazılan yeni Makedon edebiyat türlerinde dahi bu tesiri görmek mümkündür. Folklor ve müzik alanında da Türkler Makedonları etkilemişlerdir. Türkçeden Makedonya'ya ve Makedonya'da konuşulmakta olan Arnavutça, Ulahça gibi diğer dillere kelimeler, cümle yapıları, Türk meslek adları, yemek, içki, sebze ve meyve adları geçmiştir (HAMZA, 1996: 9).
